LOZORRO

 LOZORRO

DEFINIZIOA :

     iz. Lo sakona edo pisua. 

LOKUZIOAK 

• lozorroan adb. Lo, lotan; erdi lo.

ADIBIDEAK 

    " Negu lozorrotik esnatu da lurra."

      " Lozorroan aurkitu nuen, sukarraren mende. "

 

                   FRANTSESA : sommeil lourd et profond

       GAZTELANIA : sueño profundo,pesado.
       INGELESA : deep sleep

ESTAKURU

 ESTAKURU

DEFINIZIOA :

         1 iz. Akatsa.

2 iz. Aitzakia. Ik. desenkusa.

LOKUZIOAK 

• estakuru eman
  

  estakuru eman diot
• estakuru-mestakuru

  estakuru-mestakuru, azkenean lana amaitu gabe utzi zuten
• estakuruan

• konpartsak debekatu dituzte kaleak libre uzteko estakuruan

ADIBIDEAK 

   1 " Arotzak dena gaizki egin eta zurak du estakurua! "

    2   " Estakurutzat emanez, euskara ez dela deusetako."

 

                   FRANTSESA : défaut;excuse

       GAZTELANIA : defecto;excusa
       INGELESA : defect;pretext

ZOLI

 ZOLI

DEFINIZIOA :

        1 adj. Hotsez eta soinuez mintzatuz, ozena,                  bereziki maiztasun handikoa, hotsen eskalan 

          goian dagoena. 

2 adj. Zentzumenez mintzatuz, zorrotza, ahalmen handikoa.

3 adj. Bizkorra, zalua.

4 (Adizlagun gisa). Bizkor, erne.

ADIBIDEAK 

   

1  "Jaiki eta ahots zoliarekin hitz egiten hasi zen." 

2  "Begi zoliak dituenarentzat."

3  "Betiko hizkera modua darabil: sendoa, zolia, argia eta garbia ".

4  " Zoli eta prest egon behar duzue."

                   FRANTSESA : vive,perspicace,agile,sonore

       GAZTELANIA : sagaz,inteligente,ágil,sonoro
       INGELESA : keen,clever,lively,resounding

ITAUNKETA

 ITAUNKETA

DEFINIZIOA :

 Argibide jakin bat lortzeko egiten den itaun saila.   Ik. galdeketa

ADIBIDEAK 

   

 "Itaunketa gogorra izan zuten: nor ziren, nondik zetozen, zertan ari ziren eta ez dakit zenbat honelako."

                   FRANTSESA : interrogatoire

       GAZTELANIA : interrogatorio
       INGELESA : interrogation

XINAURRI

XINAURRI

DEFINIZIOA :

         iz. Lap. eta BNaf. Inurria.

ADIBIDEAK 

   

 "Hegaldunak dantzari, xinaurriak lanean, lerro-lerro xendrari bero gogorrenean."

                   FRANTSESA : fourmi

       GAZTELANIA : hormiga
       INGELESA : ant

MASKAL

 MASKAL

DEFINIZIOA :

         1 adj. Ahula, argala. Ik. makal. 

2 adj. Higatua, zimeldua.

ADIBIDEAK 

   

1 "Maskal aurkitzen haut; gaixorik al hago? ."

2." Arrosa hori maskala dago."

                   FRANTSESA : triste,faible

       GAZTELANIA : débil,flaco
       INGELESA : weak,feeble

SETATI

 SETATI

DEFINIZIOA :

     adj. Setatsua:  uste, iritzi, asmo edo erabaki bati amore eman gabe eusten diona. Ik. tematsu; burugogor; egoskor 

ADIBIDEAK 

   

"Euri hau setati dago, eta iluntzera eta gogorrago."

                   FRANTSESA :obstiné, -ée 

       GAZTELANIA : obstinado,terco,testarudo
       INGELESA : obstinate,stubborn

MOROKIL

 MOROKIL

DEFINIZIOA :

     iz. Arto irinarekin egiten den ahi lodia.

ADIBIDEAK 

   "Katilua bete esne morokilekin."

                   FRANTSESA : bouillie

       GAZTELANIA : gacha
       INGELESA : porridge

LAUZA

 LAUZA

DEFINIZIOA :

      iz. Harri aski handia, mehea eta laua.                          Ik. harlauza.

ADIBIDEAK 

      1."Esnea erori da sukaldeko lauzetan.."

                   FRANTSESA : dalle,pavé

       GAZTELANIA : losa,baldosa
       INGELESA : stone slab,flagstone

 

GAKO

 GAKO

DEFINIZIOA :

          1 iz. Ipar. Giltza, ateak irekitzeko tresna. 

2iz. Gauza edo arazo baten giltza. 

ADIBIDEAK 

1."Urre gakoaz ate guztiak ireki doaz (esr. zah.)."

2. " Hona misterio handi horren gakoa."

                   FRANTSESA : clé,clef

       GAZTELANIA : llave;clave
       INGELESA : key

 

BURUZURI

 BURUZURI

DEFINIZIOA :

            izond. 1. Txotxoloa, ergela. 

                       2. Ile zuria duena. 

3 • astegun buruzuri. Ik. astegun.

ADIBIDEAK 

1."Edozein buruzuri zentzugabek bezala jokatu dut"

2. "Gurdian dakarte Joanes aitona, gure artzain buruzuria"

3. "Nora zoaz astegun buruzurian hain dotore jantzita?"

                   FRANTSESA : stupide; grisonnant;ouvrable

       GAZTELANIA :tonto;canoso;día laborable
       INGELESA : stupid;grey-haired;weekday

 

KOIPELUSTRE

 KOIPELUSTRE

DEFINIZIOA :

            izond. 1. Lausengari,losintxari

                       2. koipezto,gogaikarri 

ADIBIDEAK 

1."Koipelustre ederra agertu da gaur."

2. "Zagoz isilik behingoz koipelustreori!"

                   FRANTSESA : adulateur; ennuyeux, -euse

       GAZTELANIA :adulador;cargante
       INGELESA : flatterer,-ing;annoying

 

BELU

  BELU

DEFINIZIOA :

            1 adb. Bizk. Berandu.

ADIBIDEAK 

"Goiz jaikia, goiz gose; belu jaikia, loz ase."

Esaera zaharra

                   FRANTSESA : en retard

       GAZTELANIA : tarde
       INGELESA : late

 

ZAHAGI

ZAHAGI

DEFINIZIOA :

          iz. Abere larrua, gehienetan ahuntzarena, zaku 

              eran josia, ardoa edo olioa gordetzeko                        erabiltzen dena. Ik. zahato.

ADIBIDEAK 

"Sei arroako zahagia"

                   FRANTSESA : outre

       GAZTELANIA : odre
       INGELESA : wineskin

 

OINAZTARRI

 OINAZTARRI

DEFINIZIOA :

iz. Batez ere Bizk. Lurra jotzen duen tximista. Ik. oinazkar; oinaztu; oinaztura.

ADIBIDEAK  

" Trumoiak hots egin du eta oinaztarria dator gure gainera. " 

                   FRANTSESA : foudre

       GAZTELANIA : rayo
       INGELESA : lightning

 

EROSTA

  EROSTA

DEFINIZIOA :

  iz. Auhena, adia.

ADIBIDEAK  

" Harrezkero, akabo erostak, akabo kexak, akabo erdi negarrak " 

                   FRANTSESA : lamentation,plainte

       GAZTELANIA : lamento,queja
       INGELESA : groan,moan

 

SUPAZTER

  SUPAZTER

DEFINIZIOA :

   iz. Sutondoa.

ADIBIDEAK  

" Benetan goxoa, supazter txokoa. " 

                  FRANTSESA : foyer,coin de feu

       GAZTELANIA : fuego,hogar,cocina,fogón
       INGELESA : fireplace, hearth, home